_(cropped).jpg){kind=link}
Thực đơn
Janet_Jackson
Janet Jackson sinh ra tại Gary, Indiana, là con út trong gia đình 10 người con của ông Joseph Walter "Joe" Jackson và bà Katherine Esther Scruse (nhũ danh Scurse).[1] Gia đình nhà Jackson thuộc tầng lớp hạ lưu và tôn sùng giáo phái Nhân chứng Jehovah, nhưng sau đó Jackson không còn tham gia tổ chức tôn giáo này nữa.[2] Lúc còn nhỏ, những người anh trai của Janet biểu diễn trong nhóm The Jackson 5 tại khu vực Chicago-Gary. Tháng 3 năm 1969, nhóm ký hợp đồng với hãng đĩa Motown và có được những thành công đầu tiên. Gia đình họ sau đó chuyển tới khu Encino, Los Angeles.[1] Jackson ước mơ trở thành một vận động viên đua ngựa hoặc một luật sư ngành giải trí, dự định tự trang trải cho bản thân bằng nghiệp diễn xuất. Dù vậy, sau khi bước chân vào phòng thu, bà lại muốn theo đuổi sự nghiệp trong ngành giải trí.[1] Năm lên 7, Jackson trình diễn tại Dải Las Vegas, Sòng bạc MGM.[1] Cha của Jackson, Joseph Jackson, ra lệnh cho bà phải gọi ông bằng tên thật thay vì "cha".[1] Bà bắt đầu diễn xuất trong chương trình tạp kỹ The Jacksons năm 1976.[1] Năm 1977, bà được chọn để đóng vai Penny Gordon Woods trong loạt phim hài tình huống Good Times.[1] Bà sau đó xuất hiện trong A New Kid of Family và nhận vai Charlene Duprey trong 3 mùa Diff'rent Strokes.[1] Jackson cũng thủ vai Cleo Hewitt trong mùa thứ tư của Fame, mặc dù sau này bày tỏ sự thờ ơ trước chương trình này.[3][4]
Năm 16 tuổi, Joseph Jackson dàn xếp một bản hợp đồng giữa bà và A&M Records.[1] Album đầu tay Janet Jackson ra mắt năm 1982, do Angela Winbush, René Moore, Bobby Watson của nhóm Rufus và Leon F. Sylvers III sản xuất, với sự giám sát của Joseph Jackson.[1] Album không được quảng bá rộng rãi, đạt vị trí thứ 63 tại Billboard 200 và hạng 6 trên bảng xếp hạng R&B Albums Chart.[5][6] Album phòng thu thứ hai của Jackson, Dream Street xuất bản hai năm sau đó.[1] Dream Street chỉ vươn tới vị trí thứ 147 trên Billboard 200 và hạng 19 trên R&B Albums Chart.[5][6] Đĩa đơn đầu tiên, "Don't Stand Another Chance" leo lên hạng 9 Billboard's R&B Singles Chart.[7] Cả hai album này chủ yếu mang dòng nhạc bubblegum pop.[8] Jackson bí mật kết hôn với ca sĩ James DeBarge năm 1984 và ly dị sau đó không lâu, với lễ cưới bị hủy bỏ vào năm sau đó.[9]
Sau khi phát hành album thứ hai, Janet quyết định chấm dứt hợp tác với gia đình, phát biểu rằng "Tôi chỉ muốn ra khỏi nhà, thoát khỏi sự kiểm soát của cha, đó là một trong những điều khó khăn nhất tôi phải làm."[4] Để chuẩn bị album phòng thu thứ ba, Jackson gặp gỡ hai nhà sản xuất Jimmy Jam và Terry Lewis. Họ mong muốn kết quả là sự hòa quyện với dòng nhạc pop mà vẫn giữ nền tảng chính ở thị trường nhạc urban.[10] Chỉ trong sáu tuần, họ hoàn thành Control và phát hành vào tháng 2 năm 1986.[11] Album này đạt hạng nhất Billboard 200, 5 lần được Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ (RIAA) chứng nhận Bạch kim và tiêu thụ hơn 14 triệu bản trên toàn thế giới.[5][12]
Control tuyên bố "sự tinh vi và chững chạc" ở Jackson, được xem là "cú xoay chuyển so với làn sóng nhạc ballad tình cảm" đang chiếm ưu thế trên các trạm phát thanh lúc bấy giờ. Bà được so sánh với vị thế của Donna Summer, như những người "không muốn chấp nhận tình trạng mới mẻ mà tự mình tạo nên sự khác biệt."[13][14][15] Năm đĩa đơn trích từ album, "What Have You Done for Me Lately", "Nasty", "When I Think of You", "Control" và "Let's Wait Awhile" đều lọt vào top 5 bảng xếp hạng Billboard Hot 100. Đĩa đơn thứ sáu mang tên "The Pleasure Principle" cũng lọt vào top 20. Trong đó, "When I Think of You" là đĩa đơn đầu tiên của Janet quán quân bảng xếp hạng này.[16] Control mang về cho Janet 4 giải thưởng Billboard, bao gồm hạng mục "Nghệ sĩ đĩa đơn pop hàng đầu" và 3 đề cử giải Grammy, trong đó có "Album của năm".[17] Album còn thắng 4 giải thưởng Âm nhạc Mỹ trên 12 đề cử, một kỷ lục chưa ai phá vỡ.[18][19][20] Đến lúc này, Jackson đã thành công trong việc "rũ bỏ cái bóng của một đứa trẻ nhà Jackson" và trở thành "một nghệ sĩ đúng nghĩa".[21]
Ca từ của album đề cập đến sự trao quyền, lấy cảm hứng từ một sự cố quấy rối tình dục mà Jackson trải qua. Bà nhớ lại rằng "sự nguy hiểm tìm đến khi vài gã trai lén theo tôi trên đường ... Thay vì chạy đi tìm Jimmy hay Terry, tôi đã tự bảo vệ mình. Tôi hạ gục họ. Đó là cách mà những bài hát như 'Nasty' và 'What Have You Done for Me Lately' ra đời, lấy từ quyền tự vệ của bản thân."[22] Sự kết hợp sáng tạo giữa dance-pop và nhạc công nghiệp đã gây ảnh hưởng tới sự hình thành thể loại nhạc new jack swing, thông qua sự hòa trộn của các yếu tố hip-hop và R&B.[23] Video âm nhạc cho các đĩa đơn này trở nên thịnh hành trên hệ thống MTV, giúp Paula Abdul nhận được một hợp đồng thu âm nhờ sự cộng tác về vũ đạo với Jackson. Billboard khẳng định "âm nhạc dễ tiếp cận và các video dàn dựng công phu [của Jackson] là một cơ hội hấp dẫn đối với MTV, giúp kênh truyền hình này phát triển từ chương trình rock sang dòng nhạc đa dạng rộng rãi hơn."[11]
Jackson phát hành album thứ tư, Rhythm Nation 1814, vào tháng 9 năm 1989. Mặc dù hãng thu âm mong muốn một album tương tự như Control, Jackson lại quyết định đưa nội dung về ý thức xã hội cùng nhiều thể loại âm nhạc khác nhau trong tác phẩm này.[24] Bà khẳng định, "Tôi biết một album hay ca khúc đơn thuần không thể làm thay đổi thế giới. Tôi chỉ muốn âm nhạc và vũ đạo của mình được khán giả quan tâm, cố giữ chúng đủ lâu để họ có cơ hội lắng nghe đến lời nhạc."[25] Chủ đề chính của album là sự thống nhất và đoàn kết, được triển khai sau khi giới truyền thông phơi bày hàng loạt tội ác và nỗi bi kịch trong xã hội lúc bấy giờ.[26]
Đạt vị trí quán quân trên Billboard 200, album này được chứng nhận 6 lần đĩa Bạch kim bởi RIAA và tiêu thụ hơn 20 triệu bản trên toàn thế giới.[5][12][27] Rolling Stone chú ý sự trưởng thành về nghệ thuật của Jackson xoay chuyển từ "sự tự do bản thân sang những vấn đề rộng rãi hơn—sự bất công, tình trạng mù chữ, tội phạm, ma tuý—mà không bỏ sót chi tiết nào."[28] Album được xem là "bước ngoặt trong sự nghiệp của bà", bao gồm một "tập hợp đa dạng các bài hát cùng tài năng thiên bẩm của Jackson", giúp mở rộng "phạm vi của Jackson theo mọi hướng có thể", khiến hình tượng của bà "vô cùng nữ tính, mà cũng nam tính một cách tàn bạo, mang dáng vẻ chững chạc, mà cũng rất ngây thơ."[29] Rhythm Nation 1814 lập kỷ lục khi có tới 7 đĩa đơn quán quân tại Hoa Kỳ trong ba năm dương lịch liên tiếp, bao gồm "Miss You Much", "Rhythm Nation", "Escapade", "Alright", "Come Back to Me", "Black Cat" và "Love Will Never Do (Without You)".[16][30] Nổi tiếng nhờ vũ đạo và bối cảnh, video âm nhạc "Rhythm Nation" được xem là một trong những video phổ biến nhất lịch sử, với hình tượng quân lính của Jackson góp phần biến bà trở thành một biểu tượng thời trang.[31] Video "Love Will Never Do (Without You)" cho thấy Jackson lần đầu tiên chuyển sang hình tượng gợi cảm và phong cách hở bụng thường thấy của bà sau này.[32] Rhythm Nation 1814 trở thành album bán chạy nhất năm 1990, chiến thắng 15 giải thưởng Billboard.[33][34][35] Video "Rhythm Nation" thắng giải Grammy ở hạng mục "Video âm nhạc dài xuất sắc nhất" năm 1989.[32]
Rhythm Nation World Tour 1990 của Jackson trở thành chuyến lưu diễn mở màn của một nghệ sĩ thành công nhất và lập kỷ lục bán cháy vé nhanh nhất tại Tokyo Dome, Nhật Bản.[32][36] Bà thành lập "Học bổng Rhythm Nation", gây quỹ từ chuyến lưu diễn tới nhiều chương trình giáo dục.[37][38] Khi Jackson bắt đầu lưu diễn, bà nhận ra nhiều ảnh hưởng văn hóa bắt nguồn từ âm nhạc của mình. Joel Selvin của San Francisco Chronicle viết rằng "ca sĩ 23 tuổi này đã phát hành nhiều đĩa nhạc thành công trong 4 năm, trở nên gắn bó trên MTV và là hình mẫu chính cho nhiều thiếu nữ khắp lãnh thổ" và William Allen, phó Chủ tịch của United Negro College Fund lúc đó, nhắc đến Jackson trên Los Angeles Times như là một "hình mẫu cho tất cả thanh niên và thông điệp mà bà truyền đạt tới thiếu niên khắp đất nước này thông qua lời ca của 'Rhythm Nation 1814' đang có những dấu hiệu tích cực."[39][40] Cô còn nhận một ngôi sao trên Đại lộ Danh vọng Hollywood cho những nỗ lực từ thiện và ảnh hưởng tới ngành công nghiệp thu âm.[41] Thành công vượt bậc của Jackson giúp cô đứng ngang hàng với Michael Jackson, Madonna và Tina Turner.[42] Tạp chí Ebony ghi nhận: "Chưa một cá nhân hay tập thể nào gây ảnh hưởng tới thế giới giải trí như Michael và Janet Jackson," cho rằng dù có nhiều thế hệ tiếp sau, chỉ có vài người có thể vượt qua "phong cách và sự khéo léo đáng kinh ngạc" của Jackson.[43] Sau khi hoàn tất hợp đồng với hãng A&M Records năm 1991, bà ký kết một hợp đồng trị giá từ 32 tới 50 triệu đô-la Mỹ với Virgin Records, giúp bà trở thành nghệ sĩ thu âm được trả thù lao cao nhất thời điểm trên,[43][44] với danh tiếng của một "Nữ hoàng nhạc Pop."[45] Năm 1992, Jackson góp giọng trong ca khúc "The Best Things in Life Are Free" của Luther Vandross, lọt vào top 10 Billboard và nhiều quốc gia trên thế giới.[46]
Album phòng thu thứ năm của Jackson, janet. (1993) mở màn ở vị trí quán quân trên Billboard 200, giúp bà là nữ nghệ sĩ đầu tiên lập thành tích này trong kỷ nguyên Nielsen SoundScan.[5][47] Album có 6 lần chứng nhận Bạch kim bởi RIAA và tiêu thụ hơn 20 triệu bản trên toàn cầu.[12][48] Đĩa đơn đầu tiên, "That's the Way Love Goes" thắng giải Grammy cho "Bài hát R&B xuất sắc nhất" và đứng đầu Hot 100 trong 8 tuần liên tiếp.[49]:118 "Again" tiếp tục dẫn đầu trong 3 tuần, trong khi "If" và "Any Time, Any Place" leo lên top 4. "Because of Love" và "You Want This" xuất hiện trong top 10.[16]
Album này thể nghiệm nhiều thể loại đa dạng, bao gồm R&B đương đại, deep house, swing jazz, hip hop, rock và pop, "được mang tới bằng kỹ năng và đam mê tột bậc", theo lời miêu tả của Billboard.[32][50] Jackson đảm nhận vai trò sáng tác và sản xuất nhiều hơn những album trước, giải thích rằng bà cảm thấy cần thiết phải "viết tất cả lời nhạc và phân nửa giai điệu", cũng như phát biểu thẳng thắn về tính gợi dục trong album.[22] Rolling Stone viết, "là một công chúa trong gia đình da màu hoàng gia của nước Mỹ, mọi thứ Janet Jackson thực hiện đều quan trọng. Lúc khẳng định chịu trách nhiệm về cuộc sống, như trong Control (1986), hay chỉ huy một đoàn lính nhảy múa để chống trả nhiều vấn đề của xã hội (Rhythm Nation 1814, 1989), bà vẫn gây ảnh hưởng. Và khi thông báo về sự trưởng thành trong phong cách gợi dục, như trong album mới janet., đó chính xác là một khoảnh khắc văn hóa."[51]
Jackson trình diễn trong Janet World Tour, kéo dài từ năm 1993–95Tháng 7 năm 1993, Jackson nhận vai diễn điện ảnh đầu tiên trong Poetic Justice. Dù giới phê bình chỉ trích bộ phim, diễn xuất của bà được mô tả là "lý thú" và "kỳ quặc một cách không tưởng"."[52][53] Bản ballad "Again" sáng tác riêng cho bộ phim nhận đề cử giải Quả cầu vàng và giải Oscar cho "Ca khúc trong phim hay nhất."[54][55] Tháng 9 năm 1993, Jackson xuất hiện bán khỏa thân trên bìa tạp chí Rolling Stone, với phần ngực được bàn tay của người chồng lúc bấy giờ, René Elizondo, Jr. che lại. Bức ảnh là phiên bản gốc từ ảnh bìa của janet., do Patrick Demarchelier chụp lại.[56] The Vancouver Sun ghi nhận đây là "một trong những ảnh bìa tạp chí bị đả kích và dễ nhận biết nhất."[57] Để quảng bá cho album, The Janet World Tour được công bố, nhận nhiều lời chỉ trích về giọng hát nhưng được khen ngợi về khả năng trình diễn của bà.[58][59] San Francisco Chronicle gọi chương trình xóa bỏ đi ranh giới giữa "đêm nhạc pop trên khán đài lớn và sân khấu trình diễn hoành tráng."[60]
Trong thời gian này, anh trai Michael của bà bị cáo buộc lạm dụng tình dục trẻ em; ông phủ nhận bất kỳ hành vi sai trái nào.[61] Bà ủng hộ tinh thần cho Michael, bênh vực anh trai mình, bác bỏ những cáo buộc lạm dụng liên quan đến chị gái La Toya và cha mẹ họ.[62] Bà hợp tác với Michael Jackson trong "Scream", đĩa đơn đầu tiên trích từ album HIStory, ra mắt năm 1995. Bài hát do cả hai anh em sáng tác như một lời đáp trả trước sự săm soi của dư luận.[63][64] Đĩa đơn đạt hạng 5 Hot 100 trong tuần lên kệ, trở thành bài hát đầu tiên mở màn trong top 5.[65] "Scream" xuất hiện trong quyển Sách kỷ lục Guinness cho hạng mục "Video âm nhạc đắt đỏ nhất", với kinh phí 7 triệu đô-la Mỹ.[66] Video thắng giải Grammy cho "Video âm nhạc ngắn xuất sắc nhất".[67]
Album tuyển tập đầu tiên của Jackson, Design of a Decade: 1986–1996 ra mắt năm 1995. Album đạt hạng 3 trên Billboard 200.[5][68] Đĩa đơn đầu tiên, "Runaway" trở thành bài hát đầu tiên của một nữ nghệ sĩ có mở đầu trong top 10 Hot 100, tại vị trí thứ 3.[69][70] Design of a Decade 1986/1996 được RIAA chứng nhận hai lần Bạch kim và bán ra hơn 10 triệu bản trên thế giới.[71] The Boston Globe so sánh "sức mạnh ưu tú của nữ giới trong nhạc pop" của Jackson với Bonnie Raitt, Madonna và Yoko Ono, gọi sức ảnh hưởng của họ là "không thể đo lường".[72] Jackson tái ký hợp đồng với Virgin Records với số tiền 80 triệu đô-la Mỹ trong năm kế tiếp.[73] Bản hợp đồng giúp cô là nghệ sĩ thu âm được trả thù lao cao nhất lịch sử lúc bấy giờ, đánh bại kỷ lục của Michael Jackson và Madonna.[74][75][76]
Jackson bắt đầu trải qua chứng bệnh trầm cảm và lo âu nghiêm trọng, là cảm hứng cho album phòng thu thứ sáu của bà, The Velvet Rope phát hành vào tháng 10 năm 1997. Jackson trở lại với sự thay đổi lớn về hình ảnh, phô trương mái tóc đỏ rực, khuyên mũi và hình xăm.[77] Chủ đề chính của album tập trung vào nhu cầu gắn bó trong mỗi con người. Ngoài lời ca đề cập tới những vấn đề xã hội như tình yêu đồng giới, ghê sợ đồng tính luyến ái và bạo lực gia đình,[78][79] các bài hát còn chứa nội dung về bạo dâm và được xem là tác phẩm mang tính gợi dục hơn janet.[4][80] The New York Times gọi đây là "album táo bạo, trau chuốt và hoàn thiện nhất" trong sự nghiệp của bà, còn Billboard đánh giá đây là "album Mỹ hay nhất năm và tác phẩm hùng mạnh nhất" của nữ ca sĩ.[81][82] Album mở đầu tại ngôi quán quân Billboard 200, 3 lần chứng nhận Bạch kim tại Hoa Kỳ với doanh số bán hàng trên toàn thế giới hơn 10 triệu bản.[12]
Đĩa đơn mở đường "Got 'til It's Gone" lên kệ vào tháng 8 năm 1997, có sự góp giọng của ca sĩ Joni Mitchell và rapper Q-Tip. Video âm nhạc của bài hát, nơi Jackson hóa thân thành một ca sĩ phòng trà trong thời kỳ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi, giành chiến thắng giải Grammy cho "Video âm nhạc ngắn xuất sắc nhất".[83] "Together Again" trở thành bài hát quán quân thứ 8 của Jackson trên Billboard Hot 100, đứng ngang hàng với Elton John, Diana Ross và The Rolling Stones.[49] Bài hát trụ hạng trong 46 tuần tại Hot 100 và 19 tuần tại bảng xếp hạng đĩa đơn Vương quốc Liên hiệp Anh, một con số kỷ lục.[16][49] Bài hát tiêu thụ 6 triệu bản trên toàn cầu và là một trong những đĩa đơn bán chạy nhất mọi thời đại.[84] "I Get Lonely" đạt hạng 3 tại Hoa Kỳ và nhận một đề cử giải Grammy cho "Trình diễn giọng nữ R&B xuất sắc nhất".[16][85] Đây là đĩa đơn top 10 thứ 18 liên tiếp của Jackson, giúp bà là nữ nghệ sĩ duy nhất đạt thành tích này.[86] Bà còn phát hành một vài đĩa đơn khác, bao gồm "Go Deep" và bản ballad "Every Time", đi kèm là những video âm nhạc chứa cảnh khỏa thân gây tranh cãi.[87]
Album này lột tả hình ảnh Jackson như là biểu tượng của cộng đồng người đồng tính.[88][89] "Together Again" là một bài hát pop, với ca từ kể về một người bạn đã mất vì căn bệnh AIDS;[90] "Free Xone" được xem là "bản khải hoàn ca của người đồng tính" và là một "bài hát chống lại sự ghê sợ đồng tính luyến ái"; và lời ca liên quan đến tình dục đồng giới nữ trong bản hát lại "Tonight's the Night" của Rod Stewart.[91] The Velvet Rope nhận giải "Album nhạc nổi bật" tại Giải thưởng GLAAD Media.[92] Một phần từ lợi nhuận của ca khúc "Together Again" được quyên góp cho Quỹ nghiên cứu AIDS Hoa Kỳ.[49]
Jackson công bố về The Velvet Rope World Tour đến châu Âu, Bắc Mỹ, châu Á, châu Phi, New Zealand và châu Đại Dương. Các nhà phê bình khen ngợi dàn dựng, vũ đạo và chất giọng của Jackson.[93] Đêm diễn được so sánh với "sự tham vọng và hoành tráng của một vở kịch Broadway".[93] Chương trình đặc biệt của chuyến lưu diễn trên HBO, The Velvet Rope: Live in Madison Square Garden thu hút hơn 15 triệu người xem, vượt tỉ lệ người xem trên 4 mạng lưới lớn cũng như lượng người xem đăng ký.[94] Chương trình thắng một giải Emmy trên tổng cộng 4 đề cử.[95] Jackson quyên góp một phần lợi nhuận của chuyến lưu diễn tới America's Promise, một tổ chức do Colin Powell thành lập để hỗ trợ thanh thiếu niên bị tước quyền công dân.[96]
Sau chuyến lưu diễn, Jackson góp giọng trong nhiều sản phẩm hợp tác, bao gồm "Luv Me, Luv Me" của Shaggy trong bộ phim How Stella Got Her Groove Back,[97] "Girlfriend/Boyfriend" cùng Blackstreet[98] và "What's It Gonna Be?!" với Busta Rhymes. "What's It Gonna Be?!" dẫn đầu Billboard Hip-Hop Singles và đạt hạng 3 trên Hot 100,[99][100] với video âm nhạc nằm trong danh sách tốn kém nhất mọi thời đại.[66] Jackson còn đóng góp bản ballad "God's Stepchild" trong nhạc phim Down in the Delta (1998). Jackson thu âm bản song ca "I Know the Truth" với Elton John trong nhạc phim Elton John and Tim Rice's Aida (1999). Tại giải thưởng Âm nhạc Thế giới 1999, Jackson nhận "Giải thưởng huyền thoại" cho "đóng góp nổi bật đến ngành công nghiệp pop".[101] Billboard xếp Jackson là nghệ sĩ thành công thứ hai của thập niên, chỉ đứng sau Mariah Carey.[102]
Tháng 7 năm 2000, Jackson vào vai Tiến sĩ Denise Gaines trong bộ phim Nutty Professor II: The Klumps, bên cạnh Eddie Murphy. Đạo diễn Peter Segal khẳng định "Janet Jackson là sự lựa chọn phù hợp và hiển nhiên nhất."[103] Đây là bộ phim thứ hai của bà dẫn đầu tại các phòng vé, mang về ước tính 170 triệu đô-la Mỹ toàn cầu.[104][105] Bài hát "Doesn't Really Matter" sử dụng trong nhạc phim trở thành đĩa đơn thứ chín của Jackson đạt ngôi quán quân tại Hot 100, giữ vững vị trí này trong 3 tuần lễ.[106] Cùng năm đó, người chồng Rene Elizondo Jr. đệ đơn ly dị với Jackson, công bố cuộc hôn nhân của họ trước công chúng. Theo ghi nhận của Entertainment Weekly, 8 trong 13 năm mà cả hai kết hôn là "một sự thật mà họ cố giấu diếm không chỉ với truyền thông quốc tế, mà còn ở cha ruột của chính Jackson".[107] Elizondo còn đâm đơn kiện bà, với số tiền ước tính khoảng 10–25 triệu đô-la Mỹ—vụ việc không đạt đến thỏa thuận trong suốt 3 năm.[107][108]
Tháng 3 năm 2001, MTV vinh danh Jackson với buổi lễ "MTV Icon", công nhận "những đóng góp đáng kể đến âm nhạc, video âm nhạc và văn hóa đại chúng, cũng như ảnh hưởng tới thế hệ MTV" của Jackson. Đêm nhạc tri ân có sự góp mặt của Britney Spears, Jennifer Lopez, Aaliyah và Jessica Simpson, cùng màn trình diễn của 'N Sync, Pink, Destiny's Child, Usher, Buckcherry và Outkast.[109] Giải thưởng Âm nhạc Mỹ cũng trao tặng Jackson "Giải thưởng danh dự" cho "những album chứng nhận đa Bạch kim dàn dựng công phu, được khen ngợi và mang ý nghĩa xã hội."[110] Album thứ bảy của bà, All for You ra mắt hồi tháng 4 năm 2001. Album mở đầu tại vị trí quán quân Billboard 200 với 605.000 bản, doanh số tuần đầu cao nhất trong sự nghiệp của cô, là trong những con số mở đầu lớn nhất của một nữ ca sĩ trong lịch sử.[5][111] Album đánh dấu sự trở lại với phong cách nhạc dance sôi động, nhận nhiều phản hồi tích cực.[112][113] All for You được chứng nhận đĩa Bạch kim bởi RIAA và bán 9 triệu bản trên toàn cầu.[12][114]
Đĩa đơn đầu tiên, "All for You" mở đầu tại Hot 100 ở vị trí thứ 14, một kỷ lục đối với các đĩa đơn chưa phát hành thương mại.[115] MTV phong tặng Jackson danh hiệu "Nữ hoàng Radio" khi bài hát này làm nên lịch sử phát thanh, trở thành đĩa đơn đầu tiên "được thêm vào danh sách phát thanh nhạc pop, rhythmic và urban" trong tuần đầu tiên phát hành.[116] Bài hát phá vỡ kỷ lục mở màn trên sóng phát thanh với 70 triệu khán giả, đạt hạng 9 trên Radio Songs.[117] "All for You" dẫn đầu Hot 100 trong 7 tuần, lọt vào top 10 tại 11 quốc gia,[118][119] và thắng giải Grammy cho "Thu âm nhạc dance xuất sắc nhất".[120] "Someone to Call My Lover" đạt hạng 3 trên Hot 100.[121] Sử dụng đoạn nhạc mẫu từ "You're So Vain" (1972) của Carly Simon, bài hát "Son of a Gun (I Betcha Think This Song Is About You)" có sự góp mặt của chính Simon và Missy Elliott trong đĩa đơn phối lại.[122][123]
Tháng 7 năm 2001, Jackson công bố All for You Tour, được trình chiếu trên chương trình kênh HBO, thu hút 12 triệu người xem.[124] Chuyến lưu diễn đi khắp Hoa Kỳ và Nhật bản, dù chặng khu vực châu Âu và châu Á buộc phải hủy sau cuộc khủng bố ngày 11 tháng 9. Tờ Los Angeles Times khen ngợi màn trình diễn của Jackson.[125] Richard Harrington của Washington Post gọi buổi diễn của bà vượt qua những đồng nghiệp đương thời[126] nhưng Bob Massy từ Spin phê bình "những động tác yếu ớt" của vũ đoàn và nhóm bè "tông quá cao", dù khẳng định "Janet biến bản thân thành một nhà giải trí đích thực."[127] Jackson quyên góp một phần lợi nhuận của chương trình tới Boys & Girls Clubs of America.[128]
Năm kế đến, Jackson bắt đầu được dư luận chú ý bởi những mối quan hệ với Justin Timberlake, diễn viên Matthew McConaughey và nhà sản xuất thu âm Jermaine Dupri.[129][130][131] Trong album phòng thu đầu tay của Timberlake, Justified (2002) Jackson góp giọng trong bài hát "(And She Said) Take Me Now" theo yêu cầu của Timberlake.[132][133] Jackson hợp tác với nghệ sĩ nhạc reggae Beenie Man trong ca khúc "Feel It Boy", do The Neptunes sản xuất.[134]
Giải Bóng bầu dục quốc gia và MTV chọn Jackson để trình diễn tại chương trình giữa giờ Super Bowl XXXVIII, vào tháng 2 năm 2004. Bà trình diễn liên khúc "All for You", "Rhythm Nation" và trích đoạn "The Knowledge", trước khi đến bài hát "Rock Your Body" cùng khách mời Justin Timberlake. Khi Timberlake hát câu "I'm gonna have you naked by the end of this song", anh xé rách trang phục của Jackson, để lộ bên ngực phải trước 140 triệu khán giả. Jackson đưa ra lời xin lỗi sau màn trình diễn này, khẳng định đây chỉ là một sự cố bất ngờ, vì theo kịch bản Timberlake chỉ giật chiếc áo yếm và giữ nguyên phần áo ngực đỏ bên trong.[135] Bà viết rằng "Tôi thật sự xin lỗi nếu đã xúc phạm tới bất kỳ ai. Đây hoàn toàn không phải ý định của tôi ... MTV, CBS, the NFL đều không hay biết điều này và thật đáng tiếc, mọi chuyện đã diễn ra theo cách này."[136] Timberlake cũng đưa ra lời xin lỗi, gọi đó là một "sự cố trang phục."[135] Đây là khoảnh khắc được thu và chơi lại nhiều nhất lịch sử TiVo, thu hút ước tính 35.000 lượt đăng ký.[137][138] Được xem là một trong những sự kiện truyền hình gây tranh cãi nhất, Sách kỷ lục Guinness sau này liệt Jackson cho danh hiệu "Tìm kiếm nhiều nhất trong lịch sử Internet" và "Sự kiện thời sự tìm kiếm nhiều nhất".[139] CBS, NFL và MTV (kênh chị em với CBS, nơi sản xuất chương trình giữa giờ), bác bỏ mọi liên quan và trách nhiệm đến vụ việc này. Ủy ban Truyền thông Liên bang phạt nặng toàn bộ công ty liên quan và tiếp tục điều tra trong 8 năm, sau cùng đưa ra án phạt 550.000 đô-la Mỹ tới đài CBS.[140]
Sau sự cố, CBS chỉ định Timberlake xuất hiện tại giải Grammy lần thứ 46, nhưng không cho phép Jackson tới dự và buộc bà phải hủy kế hoạch giới thiệu tại lễ trao giải.[141] Tranh cãi còn hoãn kế hoạch diễn xuất của bà trong phim tiểu sử về ca sĩ và nhà hoạt động Lena Horne, do American Broadcasting Company sản xuất. Dù Horne được cho là không hài lòng với sự cố Super Bowl, đại diện của Jackson phát biểu chính bà là người tự nguyện rời bỏ dự án này.[142] Một bức tượng chuột Mickey mặc trang phục "Rhythm Nation" nổi tiếng của Jackson đặt tại công viên Walt Disney World bị gỡ bỏ sau màn trình diễn gây tranh cãi. Bức tượng này xây dựng vào một năm trước để vinh danh bà.[143]
Album phòng thu thứ tám Damita Jo, được đặt theo tên lót của Jackson, phát hành vào tháng 3 năm 2004. Album mở đầu tại vị trí thứ hai trên Billboard 200[5][144] trong nhiều đánh giá từ trái chiều tới tích cực, khen ngợi những bài hát có cải biên hiện đại và phối giọng của Jackson, dù gặp một vài chỉ trích tới chủ đề gợi dục.[145][146][147] Dù vậy, nhiều đánh giá lại tập trung vào sự cố tại Super Bowl hơn là về album này.[148] Tại Hoa Kỳ, album đạt chứng nhận Bạch kim trong chưa đầy một tháng.[12]
Diễn biến thương mại của album vấp phải ảnh hưởng lớn từ sự phản đối của công chúng, bị cấm tại nhiều trạm phát thanh và kênh âm nhạc. Các tập đoàn tham gia tẩy chay Jackson bao gồm Viacom và CBS, các công ty con MTV, Clear Channel Communications và Infinity Broadcasting.[149][150] Sự phản đối này ảnh hưởng tới việc phát hành Damita Jo và kéo dài tới hai album tiếp theo của Jackson. Một nhà điều hành cấp cao của tập đoàn giải trí Viacom, nơi sở hữu MTV, VH1 và nhiều định dạng truyền thanh khác, chia sẻ họ "hoàn toàn ngó lơ đĩa nhạc này. Áp lực lớn tới mức họ không thể đồng thuận với bất kỳ điều gì liên quan tới Janet. Giới cấp cao vẫn tức giận cô ta và đây là một biện pháp trừng phạt."[151] Trước vụ bê bối, doanh số của Damita Jo được trông đợi vượt trội hơn All for You.[152] 3 đĩa đơn trích từ album này—"Just a Little While", "I Want You", "All Nite (Don't Stop)"–nhận nhiều đánh giá tích cực, nhưng không thể giữ thứ hạng cao, dù được cho là có diễn biến khá tốt dưới tình cảnh khó khăn lúc bấy giờ.[153] Billboard báo cáo Damita Jo "bị lu mờ phần lớn bởi tàn dư của Super Bowl", với 3 đĩa đơn—"là những điểm sáng của album này"–bị ngăn chặn trên đài phát thanh pop.[154] "I Want You" đạt chứng nhận Bạch kim tại Mỹ[12] và giành đề cử cho giải Grammy.[155]
Để quảng bá, Jackson làm chủ trì trên Saturday Night Live, trình diễn hai bài hát và làm khách mời trong phim hài kịch tình huống Will & Grace.[156] Jackson nhận "Giải thưởng Huyền thoại" tại Radio Music Awards, "Giải thưởng Cảm hứng" từ Giải Video âm nhạc Nhật Bản, "Giải thưởng Thành tựu trọn đời" tại Soul Train Music Awards và đề cử giải Teen Choice Awards cho "Nữ nghệ sĩ yêu thích nhất." Tháng 11 năm 2004, 100 Black Men of America, Inc. bình chọn Jackson là hình mẫu đại diện cho giải "Thành tựu nghệ thuật" của tổ chức này, ca ngợi "sự nghiệp thành công vĩ đại" của bà.[157] Trước những chỉ trích vì vinh danh Jackson sau vụ bê bối, tổ chức này đáp trả "giá trị của một cá nhân không thể bị đánh giá chỉ vì một khoảnh khắc trong đời."[158][159] Tháng 6 năm 2005, bà được Human Rights Campaign và AIDS Project Los Angeles trao "Giải thưởng Nhân đạo" để công nhận những đóng góp của bà cho các quỹ từ thiện AIDS.[160]
Jackson bắt đầu thu âm album phòng thu thứ chín, 20 Y.O. vào năm 2005. Bà thu âm với nhà sản xuất Dupri, Jam và Lewis trong nhiều tháng vào năm 2006. Tựa đề album ám chỉ tới hai thập kỷ từ lúc phát hành album Control, như là "sự kỷ niệm giải phóng hân hoan và phong cách âm nhạc làm nên lịch sử."[161] Để quảng bá, Jackson xuất hiện trên nhiều tờ tạp chí và trình diễn trên chương trình Today Show và giải thưởng Âm nhạc Billboard. Trên bìa tạp chí Us Weekly, Jackson để lộ hình thể săn chắc sau một thời gian bị giới truyền thông tập trung vào cân nặng, trở thành số bán chạy nhất của tạp chí này.[162] 20 Y.O. phát hành vào tháng 9 năm 2006, đạt hạng hai trên Billboard 200.[5] Album nhận nhiều phản hồi trái chiều, với nhiều lời chỉ trích phần sản xuất và sự góp mặt của Jermaine Dupri.[163] Rolling Stone không đồng tình với sự liên kết tới Control, chia sẻ rằng "Nếu là cô ấy, chúng tôi sẽ không so sánh như thế."[163]
Jackson vẫn tiếp tục bị tẩy chay trên sóng phát thanh và kênh âm nhạc, gây ảnh hưởng lớn tới thứ hạng và độ lan truyền của bà.[149][164] Đĩa đơn đầu tiên, "Call on Me" có sự góp giọng của rapper Nelly, đạt hạng 25 trên Hot 100,[16] hạng nhất trên Hot R&B/Hip-Hop Songs[7] và hạng 6 tại Vương quốc Liên hiệp Anh.[165] Video cho đĩa đơn thứ hai, "So Excited" do Joseph Kahn đạo diễn, cho thấy Jackson khỏa thân trong nhiều vũ đạo phức tạp.[166] 20 Y.O. giành chứng nhận Bạch kim tại Mỹ và bán 1.2 triệu bản trên thế giới, nhận một đề cử giải Grammy cho "Album R&B đương đại xuất sắc nhất".[12][167][168] Sau khi phát hành album, Dupri bị chê trách bởi khâu sản xuất và chỉ dẫn sai lệch, sau đó bị yêu cầu phải rời khỏi hãng Virgin Records.[169] Slant Magazine gọi sản phẩm này là "một sai lầm lớn mà Dupri phải trả giá bằng công việc của mình và có thể là hợp đồng của Janet với Virgin."[170]
Forbes xếp Jackson là người phụ nữ giàu có thứ 7 trong ngành công nghiệp giải trí, với tổng tài sản hơn 150 triệu đô-la Mỹ.[171] Năm 2007, bà đóng cặp với Tyler Perry trong bộ phim Why Did I Get Married?. Phim mở màn tại vị trí số 1 ở các phòng vé, thu về 60 triệu đô-la Mỹ.[172] Diễn xuất của Jackson được mô tả "oai hùng một cách nhẹ nhàng" và "quyến rũ nhưng nhạt nhòa".[173][174] Tháng 2 năm 2008, Jackson thắng giải Image cho "Nữ diễn viên phụ nổi bật" với vai diễn này.[175] Jackson cũng thu âm đĩa đơn đầu tiên cho bộ phim Rush Hour 3.[176]
Jackson ký hợp đồng với Island Records sau khi hoàn thành nghĩa vụ với hãng Virgin. Bà hoãn kế hoạch lưu diễn và bắt đầu hợp tác với nhiều nhà sản xuất, bao gồm Rodney "Darkchild" Jerkins, Tricky Stewart và Stargate.[177] Album phòng thu thứ 10, Discipline phát hành vào tháng 2 năm 2008, mở đầu tại ngôi quán quân.[5] Dù bị hạn chế trên sóng phát thanh, đĩa đơn đầu tiên "Feedback" đạt hạng 19 trên Hot 100 và hạng 9 trên Pop Songs, lần xếp hạng cao nhất của cô kể từ "Someone to Call My Lover".[16][178] Jackson thắng "Giải Vanguard" tại lễ trao giải GLAAD Media, vinh danh những đóng góp của bà trong việc quảng bá quyền bình đẳng trong cộng đồng người đồng tính.[92] Chuyến lưu diễn thứ năm của Jackson, Rock Witchu Tour, khởi động vào tháng 9 năm 2008.[179] Jackson rời khỏi Island Records qua thỏa thuận hai bên. Billboard tiết lộ rằng Jackson không hài lòng với khả năng quản lý và quảng bá album của LA Reid, "hãng đồng ý chấm dứt hợp đồng theo ý nguyện của ca sĩ."[180][181][182]
Tháng 6 năm 2009, người anh trai Michael qua đời ở tuổi 50. Bà phát biểu về vụ việc tại giải BET 2009, khẳng định "Michael đối với các bạn là một biểu tượng, đối với chúng tôi anh ấy còn là người nhà. Và anh ấy sẽ luôn sống trong tim chúng ta. Đại diện cho gia đình, xin cảm ơn tình cảm và sự ủng hộ của mọi người. Chúng tôi nhớ anh ấy rất nhiều."[183] Trong một bài phỏng vấn, bà tiết lộ mình biết tin dữ lúc ghi hình Why Did I Get Married Too?. Giữa lúc đau buồn với gia đình, bà lại tập trung làm việc và tránh mọi tin tức về cái chết của anh trai. Bà chia sẻ "đối mặt với sự thật vẫn là điều quan trọng, tôi không trốn tránh, nhưng đôi lúc ta cần phải dừng lại một phút."[184] Trong thời gian này, cô kết thúc mối tình 7 năm với Jermaine Dupri.[184] Vài tháng sau, Jackson trình diễn "Scream" để tưởng nhớ Michael tại giải Video âm nhạc của MTV năm 2009.[185] MTV khẳng định "không ai khác ngoài Janet có thể cất giọng và gửi một thông điệp mạnh mẽ."[186] Màn trình diễn được giới phê bình khen ngợi; Entertainment Weekly gọi liên khúc này "đầy năng lượng mà cũng thật cảm động".[187]
Album tuyển tập thứ hai của Jackson, Number Ones (mang tựa đề The Best trong nhiều phát hành quốc tế), phát hành tháng 11 năm 2009. Để quảng bá, cô trình bày một loạt bài hát tại giải thưởng Âm nhạc Mỹ, Jingle Bell Ball ở sân vận động O2 và The X-Factor.[188][189] Đĩa đơn quảng bá của album, "Make Me", do Rodney "Darkchild" Jerkins sản xuất, ra mắt hồi tháng 9.[190] Đây là đĩa đơn quán quân thứ 19 của Jackson trên Hot Dance Club Songs, giúp bà trở thành nghệ sĩ đầu tiên có đĩa đơn quán quân trong 4 thập kỷ khác nhau.[191] Cuối tháng đó, Jackson chủ trì chương trình amfAR, The Foundation for AIDS Research, diễn ra tại Milan, kết hợp với tuần lễ thời trang.[192] Sự kiện quyên góp tổng cộng 1.1 triệu đô-la Mỹ cho tổ chức không lợi nhuận.
Tháng 4 năm 2010, Jackson trở lại trong phần tiếp theo của Why Did I Get Married?, mang tên Why Did I Get Married Too?. Bộ phim mở màn ở vị trí thứ hai tại phòng vé, thu về tổng cộng 60 triệu đô-la Mỹ.[193] Diễn xuất của Jackson được miêu tả "hăng hái và hài hước một cách kỳ lạ".[194][195] Jackson nhận giải Image cho "Nữ diễn viên nổi bật" nhờ vai diễn này.[196] Jackson thu âm bài hát chủ đề của bộ phim, "Nothing" và phat hành làm đĩa đơn quảng bá.[197] Bài hát xuất hiện trong đêm chung kết mùa 9 American Idol cùng với "Again" và "Nasty".[198] Tháng 7, Jackson tạo mẫu cho dòng thời trang Blackglama, bao gồm chất liệu lông chồn.[199] Jackson sau đó giúp đỡ thiết kế dòng thời trang và phụ iện cho Blackglama, chào bán tại Saks Fifth Avenue và Bloomingdales.[200] Universal Music ra mắt album tuyển tập Icon: Number Ones, như là phần đầu tiên trong loạt album tổng hợp Icon.
Jackson trình diễn trong Number Ones, Up Close and PersonalTháng 11 năm 2010, Jackson vào vai Joanna trong phim chính kịch For Colored Girls, chuyển thể từ vở kịch năm 1975 của Ntozake Shange, For Colored Girls Who Have Considered Suicide When the Rainbow Is Enuf.[201] Vai diễn của Jackson được so sánh với Meryl Streep vai Miranda Priestly trong The Devil Wears Prada.[202][203] Vai diễn giúp bà giành đề cử cho "Nữ diễn viên phụ nổi bật" và "Dàn diễn viên nổi bật" của giải Black Reel.[204]
Jackson thông báo về chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới lớn nhất, Number Ones, Up Close and Personal để quảng bá album tuyển tập Number Ones.[205] Chương trình diễn ra tại 35 thành phố trên thế giới, do người hâm mộ đệ trình trên trang mạng chính thức của bà.[205][205] Cô trình diễn 35 bài hát ăn khách của mình và tri ân mỗi bài hát cho các thành phố đi qua.[205] Mattel ra mắt một phiên bản Barbie có giới hạn của Jackson, mang tên "Divinely Janet", được bán đấu giá hơn 15.000 đô-la Mỹ và quyên góp lợi nhuận tới Project Angel Food.[206] Jackson phát hành quyển sách True You: A Journey to Finding and Loving Yourself vào tháng 2 năm 2011, cùng với sự hỗ trợ của David Ritz. Cuốn sách thuật lại những khó khăn về cân nặng và sự tự tin mà cô trải qua, cũng như xuất bản những lá thư tới người hâm mộ. Tác phẩm này dẫn đầu danh sách bán chạy nhất của New York Times một tháng sau đó.[207] Ngoài ra, bà ký một hợp đồng sản xuất phim với Lions Gate Entertainment để "lựa chọn, phát triển và sản xuất phim cho một xưởng phim độc lập."[208]
Jackson trở thành nữ ca sĩ pop đầu tiên trình diễn tại kim tự tháp của I. M. Pei, thuộc Bảo tàng Louvre để nâng cao những đóng góp bảo tồn hội họa.[209][210] Jackson được Blackglama chọn hợp tác trở lại trong năm thứ hai,[211] phát hành bộ sưu tập gồm 15 sản phẩm trang sức.[212] Năm 2012, Jackson quảng bá cho chương trình giảm cân của Nutrisystem sau khi gặp khó khăn về cân nặng trong quá khứ.[213] Với chương trình này, bà quyên góp 10 triệu đô-la Mỹ để cung cấp thức ăn cho người nghèo.[213] amfAR vinh danh những đóng góp của bà đến quá trinh nghiên cứu AIDS khi chủ trì gala Cinema Against AIDS tại Liên hoan phim Cannes.[214] Bà còn tham gia trong một bài tuyên truyền cộng đồng của UNICEF để giúp đỡ trẻ em đói nghèo.[215] Tháng 2 năm 2013, Jackson thông báo kết hôn với người chồng thứ ba, doanh nhân người Qatar Wissam Al Mana, trong một lễ cưới riêng tư một năm trước.[216]
Ngày 16 tháng 5 năm 2015, Jackson thông báo kế hoạch phát hành album và chuyến lưu diễn thế giới mới.[217][218] Bà đưa ra dự định ra mắt album mới vào mùa thu năm 2015, dưới hãng thu âm của chính bà, Rhythm Nation, do BMG Rights Management phân phối.[219] Jackson trở thành một trong số ít những nữ nhạc sĩ Mỹ-Phi sở hữu một hãng thu âm riêng.[220] Ngày 15 tháng 6 năm 2015, Jackson thông báo chặng Bắc Mỹ của Unbreakable World Tour.[221] Ngày 22 tháng 6, đĩa đơn "No Sleeep" được phát hành,[222] đạt hạng nhất Billboard + Twitter Trending 140 ngay sau khi ra mắt.[223] Phiên bản đơn ca của "No Sleeep" mở màn tại vị trí thứ 67 trên Hot 100, là bài hát thứ 40 của cô trên bảng xếp hạng này;[224] trong khi phiên bản album có sự góp mặt của J. Cole đạt hạng 63 và vươn đến ngôi quán quân Adult R&B Songs chart.[225][226]
BET trao tặng Jackson giải thưởng "Ultimate Icon: Music Dance Visual" tại mùa giải năm 2015, với màn trình diễn tri ân của Ciara, Jason Derulo và Tinashe.[227] Bà thông báo về dòng nữ trang mang tên "Janet Jackson Unbreakable Diamonds collection," đánh dấu sự hợp tác giữa bà và Paul Raps New York.[228] Ngày 20 tháng 8, bà phát hành một đoạn ca khúc "The Great Forever" và xác nhận tựa đề album phòng thu thứ 11, Unbreakable.[229][230] Jimmy Jam và Terry Lewis tiết lộ chủ đề của album được phát triển cùng lúc với chuyến lưu diễn, với các sáng tác khác biệt, kể về trải nghiệm của Jackson trong nhiều năm trở lại đó.[231] Bài hát chủ đề của album ra mắt ngày 3 tháng 9 năm 2015[232] và "Burnitup!", có sự góp mặt của Missy Elliott lên kệ ngày 24 tháng 9 năm 2015.[233]
Unbreakable phát hành ngày 2 tháng 10 năm 2015 trong nhiều đánh giá tích cực, trong đó có The Wall Street Journal,[234] The New York Times,[235] USA Today,[236] Los Angeles Times[237] và The Guardian.[238] Đây là album thứ 7 của Jackson leo lên vị trí quán quân tại Mỹ.[239] Ngày 6 tháng 4 năm 2016, Jackson thông báo "đang lên kế hoạch cho gia đình" với người chồng Wissam Al Mana, đồng thời phải hoãn lại chuyến lưu diễn.[240] Tháng 10 cùng năm, Jackson xác nhận đang mang thai con đầu lòng với Al Mana.[241] Bà hạ sinh Eissa Al Mana vào ngày 3 tháng 1 năm 2017.[242] Tháng 4 năm 2017, đại diện của Jackson xác nhận cô đã ly thân với người chồng Al Mana.[243]
Ngày 1 tháng 5 năm 2017, Jackson thông báo tiếp nối chuyến lưu diễn Unbreakable World Tour, được đổi tên thành State of the World Tour. Đêm diễn đầu tiên dự kiến diễn ra ngày 7 tháng 9 năm 2017.[244][245]
Thực đơn
Janet_JacksonLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Janet_Jackson